4857 Sayılı İş Kanunu Çerçevesinde İş Güvencesi Hükümleri

İş güvencesi, 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde iş güvencesi hükümleri’ne göre düzenlenmiş olup; işçi olan kişinin işini güvence altına alması amacıyla, işveren veya işveren vekilinin süreli fesih hakkının yasayla sınırlandırılmasını kapsar.

Süreli Fesih

Belirsiz süreli olan iş sözleşmeleri İş Kanununa uygun olarak bildirimde bulunmak kaydıyla feshedilebilir. İş kanununa göre işçi olarak çalışan kişinin iş yerinde kıdemi arttıkça süreli fesih bildirim süreleri de uzamaktadır.

İş sözleşmesine göre:

• İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmış olmasından başlayarak 2 hafta sonra,
• İşi 6 aydan 1.5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmış olmasından başlayarak 4 hafta sonra,
• İşi 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmış olmasından 6 hafta sonra
• İşi 3 yıldan fazla sürmüş olan işçi için ise, bildirimin diğer tarafa yapılmış olmasından sekiz hafta sonra,

İş sözleşmesi feshedilmiş sayılmaktadır. Bu süreler asgari olmakla birlikte, sözleşmelerle arttırılabilir.

Feshin Geçerli Bir Sebebe Dayandırılması

Fesih için işyerinde çalışan işçi sayısı önem arz eder. Bir iş yerinde 30 işçiden daha az işçi çalıştırmakta olan fesih serbestisi söz konusudur. Ama bir işyerindeki çalışan sayısı 30 ve daha fazla ise gerekmektedir.

İş Kanununa göre 30 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerleri, en az 6 aylık kıdemli olarak çalışmış olan işçinin iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden dolayı veya davranışlarından kaynaklanan sebepler doğrultusunda ya da işletmenin, işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebep göstermek zorundadır.

Fesih için geçerli olmayan sebepler şunlardır:

• Sendika üyeliği ya da çalışma saatlerinin dışında ya da işverenin rızasıyla çalışma saatleri içindeki sürelerde sendikal faaliyetlere katılmak,
• İşyerinde sendika temsilciliği yapan işçi
• Mevzuattan doğan veya sözleşmeden kaynaklı hakkını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla işverenin aleyhine idari ya da adli makamlara başvurmak veya bununla ilgili başlatılmış olan bir sürece katılmak.
• Irk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülüğü, gebelik, doğum, dini, siyasi vb. görüşler
• 74. Maddede öngörülen ve kadın işçinin çalıştırılmaması gereken ve çalışmasının yasak olduğu sürelerde işi gitmemek
• Hastalık ya da kazadan dolayı iş kanununda öngörülmüş olan bekleme süresinde işe geçici olarak devamsızlık

Yukarıdaki maddelerde de belirtildiği üzere, 30 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde iş güvencesi hükümlerinden en az 6 aylık kıdemi olan ve belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçiler yararlanabilmektedir. İşletmenin tümünü sevk ve idare eden işveren vekili ve işveren vekilinin yardımcılarıyla işyerinin tümünü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma, işten çıkarma yetkisi olan işveren vekilleri ise iş güvencesinin hükümlerinden yararlanamaz.

İşverenin aynı işkolunda birden fazla işyeri varsa, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışmakta olan toplam işçi sayısına göre belirlenir.

İşçi altı aylık kıdemliyse, aynı işverenin bir veya diğer işyerlerinde geçen süreleri hesaplanır.

Sözleşmenin Feshinde Usul

İş kanununa göre iş güvencesi hükümlerinden yararlanmakta olan işçinin fesih şekli düzenlenmektedir. İşveren, işçinin sözleşmesini feshetmek isterse, açık bir şekilde fesih nedenlerini yazmak ve bildirmek zorundadır. Sözleşmenin feshinde usul kanuna göre olmalıdır.

 İş kanununa göre iş sözleşmesi feshedilmiş olan işçi, fesih bildirimine sebep gösterilmediyse veya gösterilen sebep geçerli değilse, fesih bildiriminin tebliğ edilmesinden itibaren 1 ay içinde iş mahkemesine dava açabilir. Tarafların anlaşması halinde uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme götürülür.