Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik
İnsan hayatını tehlikeye sokabilecek her türlü maddenin işlenmesinde, üretiminde, taşınmasında, depolanmasında ve temizlenmesinde gerekli güvenlik önlemlerini almak gerekir. İş güvenliği ve işçi sağlığı ilkeleri bunu gerektirir. İş güvenliği bilim dalının oluşmasındaki temel amaçlardan biri işyerinin güvenliğini sağlamaksa diğeri de çalışanların sağlığını korumaktır. Bu konunun kapsamına asbestle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemlerini de almak gereklidir.
Sanayi alanında kullanılan asbest, tozu olan ve bire bir etkileşimde insan sağlığını tehlikeye atabilecek bir maddedir. Asbestin bulunduğu yerden uzaklaştırılması, sökülmesi, herhangi bir yıkılma, tamir ve bakım çalışmasında bir sağlık riskinin oluşmaması için hangi ölçülerde asbestin tehlikeli olacağını belirlemek ve çalışanlara bu konuda eğitim vermek iş güvenliği uzmanının görevleri arasındadır.
Asbestle çalışmadaki sınır değerleri bilerek iş güvenliğini ona göre oluşturmak önemlidir. Asbest söküm uzmanı ile asbest söküm çalışanının asbest tozuna direkt olarak maruz kalması söz konusu olduğu için esas eğitimin ve iş güvenliği önlemlerinin bu iki çalışan üzerinden yürütülmesi hayati derecede mühimdir.
Asbestle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri
Bilindiği gibi söz konusu yönetmeliklerde izin olmadığı sürece asbest ile ilgili herhangi bir çalışma yapmak yasaklanmıştır. Asbest içeren ürünlerin imalatı veya işlenmesi, asbestli maddelerin veya ürünlerin dışa satımı veya dıştan alımı ile asbest maddesinin çıkarılması, işlenmesi ve satılması Çevre Bakanlığı tarafından kesinlikle yasaklanmıştır.
İş güvenliği önlemi olarak oldukça tehlikeli seviyede olan bir sektör olduğu için risk değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu değerlendirmede işverenlerin asbest ile çalışan her personelini dahil etmelidir. Sadece İSG uzmanı ve işveren değil saha elemanlarının da görüşleri ve fikirleri kesinlikle alınmalıdır. Bu kapsamda yapılacak değerlendirmenin ardından alınabilecek önlemler arasında;
- Öncelikli olarak asbest sınır değerinin 8 saatlik bir çalışma için 0,1 lif/cm3 değerini geçmemesi gerekir.
- Asbest ile ilgili söz konusu çalışmanın iş gücü olarak mümkün olan en az personel ile yapılması gerekir. Maruz kalma riskini azaltmak için önemlidir.
- Asbest tozunun oluşmamasını sağlamak gerekir. Oluşması önlenemiyorsa yayılmasını önlemek gerekir.
- Asbest miktarının ölçümü veya kişisel koruyucu donanımlardaki asbest miktarının ölçümü için kullanılan her türlü cihazın temizliğinin düzenli olarak yapılması gerekir.
- Taşınma işleminde asbest tozunu yayılmasını önleyecek paketleme metotları kullanılmalıdır.
- Asbestin imhası veya ortamda uzaklaştırılması için ilgili standartlara uyarak kurallı şekilde uygulama yapmak önemlidir.
Asbestle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik
28539 sayılı ve 25.01.2013 tarihli Resmi Gazetede “Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik” yayınlanmış olup halen geçerliliğini sürdürmektedir. Bu yönetmelik aşağıdaki konulara kesin bir dille açıklık getirmektedir;
- Kullanım yasağı
- Risk değerlendirmesi
- Söküm, yıkım, tamir, bakım ve uzaklaştırma işlemleri
- Yetkili kişiler
- Bildirim ve iş planı
- Asbest ölçümleri
- Sınır değer
- Sınır değerlerini aşılmasının önlenmesi
- Sınır değerlerin aşılması
- Genel önlemler
- Çalışanların bilgilendirilmesi
- Sağlık gözetimi
- Kayıtların tutulması
- Eğitim programları
- Uygulama esasları
- Belge düzenleme
- Asbestin laboratuvarda ölçülmesi
Asbest ile ilgili çalışma yapacak her personelin iş güvenliği prensiplerinden uzaklaşmamak kaydı ile sağlık muayenelerinin yapılması gerekir. Personelin daha önceki sağlık tarama bilgilerini içeren dosya kaydının tutulması, solunum testinin en düzenli şekilde yapılması, gizlilik ilkelerinden taviz verilmemesi, akciğer filmlerinin çekilmesi, solunum fonksiyon testinin yapılması önemlidir.
Herhangi bir şüphede çalışanın kapsamlı bir sağlık taramasının yapılarak tespit edilen hastalığın önleminin alınması da hem iş güvenliği uzmanının hem de işyeri hekiminin en asli görevleri arasında sayılmaktadır.
